چطور فرزندمان کارهایی را انجام دهند که ما می‌خواهیم؟
فرزند حرف شنو
چه طور فرزند حرف شنو تربیت کنیم؟ ولی حرف‌شنویی کودکمان همراه با عزت نفس بالا و رابطه خوبش با ما باشد؟
فرزند حرف شنو در مقابل فرزند لجباز
علی شش‌سال دارد، اتاقش همیشه به هم ریخته است، مادر علی همیشه سر این موضوع ناراحت می‌شود. به طور معمول این جمله‌ها را می‌توانیم بشنویم:
- “بازهم که وسایلت را جمع نکردی! مگه قرار نبود لباس‌هایت توی کمد باشد!”
- چرا اسباب‌بازی‌هایت توی حال است؟
- تو پسر شلخته‌ای هستی!
- اگر تا وقتی بابا بیاد خونه وسایلت رو از روی مبل‌ها بر نداری، فردا نمی‌گذارم تلویزیون ببینی!
….
ولی متاسفانه علی هیچ اعتنایی به حرف مادر نمی‌کند و اگر مادر هم خیلی پاپیچ شود کار به دعوا و گریه وکتک خوردن علی منجر می‌شود.
اگر فرزندان شما همیار و مددکار شما در انجام کارهای خودشان و شما نیستند،
یا می‌خواهید به نحوه بهتری حرف‌های شمارا گوش نمایند،این نوشتار را مطالعه نمایید.
ما به طور معمول چطور رفتار می‌کنیم که فرزندمان حرفمان را گوش نمی‌کند؟
ما به دنبال ایجاد رابطه‌ای با محبت و احترام با فرزندانمان هستیم.
به طور معمول وقتی ما کاری را از فرزندمان می‌خواهیم و او پشت گوش می‌اندازد و یا بدتر علنا می‌گوید آن را انجام نمی‌دهد،
ما از روش‌های زیر برای مقابله با او استفاده می‌کنیم:
- سرزنش کردن: نمی‌تونی کار رادرست انجام بدی؟
- بد و بی‌راه گفتن: تو چقدر می‌تونی احمق باشی که این کار را کردی؟
- تهدید کردن: اگه با سه شماره اتاقت را مرتب نکنی، بیرون نمی‌برمت!
- فرمان‌دادن: هنوز زباله را بیرون نبردی؟ همین حالا ببر!
- موعظه کردن:آیا فکر می‌کنی کار خوبی بود که خواهرت را وشگون گرفتی؟
- اخطار کردن: مواظب باش! ماشین زیرت نگیره!
- مقایسه کردن: چرا سعی نمی‌کنی پبیه دختر خاله‌ات باشی؟
- ریشخند کردن: چقدر خوب دفترت را جلد کردی! تو شلخته ترین بچه‌ای هستی که من دیدم!
- آینده‌ی فرزند را پیش‌بینی کردن: تو در مورد نمره‌ات به من دروغ گفتی! می‌دونی وقتی بزرگ بشی چی می‌شی؟ یک آدمی که هیچ کس به هش اعتماد نمی‌کنه!
متاسفانه روش‌های فوق نتایج قابل قبولی را به بار نمی‌آورند. و ما همچنان ” فرزند حرف شنو ” نداریم!
بیایید خودمان را برای چند دقیقه جای فرزدمان قرار دهیم،آیا دوست داریم با ادبیاتی مانند آنچه در بالا آمده است با ما صحبت شود؟
و اگر این چنین با ما صحبت نمایند ما چقدر تمایل و اشتیاق برای همراهی پیدا می‌کنیم؟
راه‌کارهای گفتگوی موثر
پیشنهاد ما استفاده از روش‌های زیر برای همراه نمودن فرزندتان است. اگر از این روش‌ها استفاده نمایید فرزند حرف شنو یی خواهید داشت!
۱٫ توصیف
ما می‌توانیم آنچه رخ‌داده است را بدون قضاوت توصیف کنیم .
“می‌بینم لباس‌هایتان در وسط اتاق افتاده است.” این‌چنین ما فرصت اصلاح را به فرزندمان می‌دهیم.
او می‌تواند اتاقش رامرتب نماید.
در این صورت ما روی حل مشکل تمرکز نموده‌ایم نه پیدا کردن مقصر یا شلخته دانستن فرزندمان!
هر جا هدفمان رفع مشکل باشد،راحت‌تر می‌توان فرزندمان را با خودمان همراه کنیم،و فرزند حرف شنو تری خواهیم داشت!
۲٫ اطلاعات دادن
قانون‌های کلی را بیان کنیم.
مثلااگر سبزی را با آب داغ بشورید خراب می‌شود.
این‌طور فرزندان ما راحت‌تر حرف ما را می‌پذیرند،
خودشان تصمیم می‌گیرند و در ادامه‌ی زندگی هم از این قانون‌ها کمک می‌گیرند.
خیلی از ناسازگاری‌ها و لجبازی‌ها از ندانستن نشات می‌گیرد.
۳٫ در مورد احساس خودمان بگوییم.
“من وقتی خونه نا مرتب است احساس بدی پیدا می‌کنم.”
با چنین عبارتی بدون زیرسوال بردن فرزندمان او را به مرتب کردن منزل ترغیب می‌کنیم.
یعنی تمرکز ما روی حل مشکل است!
۴٫ تک کلمه!
مثلا به‌جای نیم‌ساعت اندرز و موعظه در مورد این‌که باید گلدان‌ها مرتب آب بدهیم،فقط می‌گوییم گلدان!
خود فرزندمان متوجه پلاسیده شدن برگ‌های گلدان می‌شود
و خودش تصمیم می‌گیرد که باید به گلدان آب بدهد! دقت کنیم این تک کلمه نباید اسم فرزندمان باشد!
۵٫ نوشتن
برای این‌که کمترین اصطکاک راایجاد کنیم به‌جای در افتادن رو در رو با فرزندمان می توانیم مطلب را بنویسیم و در محل مناسب بگذاریم.
این‌طوری فرزندانمان بهتر متقاعد به رعایت می‌شوند.
نکات کلیدی
۱- لحن گفتار مهم‌تر از خود کلمات است!
اثرگذاری گفتار ما بسیار وابسته به لحنی است که استفاده می‌کنیم.
فرزند ما نباید احساس کند که قصد سرکوفت زدن، سرزنش کردن، و… او را داریم.
۲-انگ نزنیم!
به هیچ روی صفات ناپسند را به فرزندمان نسبت ندهیم.
نگوییم تو چقدر احمق هستی! یا چقدر دست و پا چلفتی هستی!
به عوض هنگام انجام کار درست او را تشویق کنیم.
۳-عصبانیت خودمان را قورت ندهیم!
لازم نیست احساساتمان را از فرزندمان مخفی کنیم.
اگر ناراحت یا عصبانی هستیم می‌توانیم به او بگوییم که از این کار خیلی ناراحت شده ام.
اگر ما عصبانیتمان را قورت دهیم، خیلی زودتر کنترل از دستمان خارج می‌شود و ناخودآگاه عصبانیتمان بروز می‌کند!
۴-در زمان مناسب درخواستمان را ارائه دهیم.
اگر فرزندمان تازه از مدرسه برگشته است یا غرق در تماشای تلویزیون هست،
زمان مناسبی برای تذکرات ما نیست.
سعی کنیم وقتی با فرزندمان صحبت نماییم که آماده‌گی داشته باشد.
۵-قابلیت انتخاب بگذاریم.
می‌توانیم به فرزندمان بگوییم برای رفتن به مهمانی لباس آبیت را می‌پوشی یا لباس سبزت را؟
این‌چنین فرزند ما حس می‌کند که خودش دارد انتخاب می‌کند و راحت‌تر همراهی می‌کند!
۶-اگر فضا اجازه می‌دهد از طنز استفاده کنیم.
استفاده از طنز خیلی خوب است.
البته اگر رابطه‌ی شما با فرزندتان خیلی خوب نیست ممکن است نتیجه‌ی عکس بدهد.
استفاد از طنز همیشه نیاز به رعایت نکات ظریف و آماده بودن بستر دارد!