اثر کالای خواب بر کیفیت خواب: چطور فرزندانمان خواب بهتری داشته باشند؟
کالای خواب اثر غیرقابل انکاری بر کیفیت خواب ما و فرزندانمان دارد.
چند سال پیش بازدیدی داشتم از نمایشگاه منسوجات خانگی درفرانکفورت،
یکی از مواردی که در آن نمایشگاه فکرم را به خودش مشغول نمود، ملافه‌های ضد استرس بود.
پارچه‌هایی که ادعا می‌شد اگر روی آن بخوابید و رویتان بیاندازید استرس شما کاهش می‌یابد.
درون این پارچه‌ها از الیاف کربن استفاده شده است که هادی الکتریسیته می‌باشد و لذا الکتریسیته ساکن را از بدن ما می‌گیرد.
لذا خواب بهتری را تجربه می‌کنیم.
نمی‌دانم این نوع پارچه‌ها الان در کشور ما عرضه می‌شود یا خیر؟
ولی جنس پارچه‌های بالش و ملحفه و پتو روی کیفیت خواب ما اثرات غیر قابل انکاری دارد.
یکی از شاخص‌های مهم لوازم خواب، قابلیت جذب رطوبت است، حتما شما هم با پارچه‌های نایلونی برخورد داشته‌اید که در تابستان گرم و در زمستان سرد هستند، و در مقابل پارچه‌های پنبه‌ای یا پشمی که در تابستان خنک و در زمستان گرم می‌باشند.
هرچه میزان استفاده از پنبه و پشم در پارچه بیشتر باشد، خواب راحت‌تری را خواهیم داشت.
استاندارد Oeko-tex برای کالای خواب
به علت استفاده از مواد شیمیایی در تولید و رنگرزی و تکمیل پارچه‌ها، استاندارد خاصی نام Oeko-tex جهت الیاف و پارچه‌هایی که توسط انسان‌ها مصرف می‌شود ایجاد شده است.
متاسفانه در کشور ما رعایت این استاندارد برای واردات، تولید و توزیع منسوجات اجباری نیست.
در این استاندارد بسته به نوع مصرف پارچه یا الیاف، چهار کلاس تعریف می‌شود.
برای هر کلاس مواد مضر به کار رفته در منسوج باید از حد معینی کمتر باشد.
کلاس‌های محصولات عبارتند از:
کلاس یک: اقلام نساجی برای نوزادان و کودکان نوپا تا ۳ سال شامل: لباس، اسباب بازی، پارچه‌های کالای خواب ، حوله و غیره
کلاس دو: منسوجاتی که مستقیما با پوست در تماس می‌باشند شامل: لباس زیر، پارچه‌های کالای خواب ، تی شرت و غیره
کلاس سه: لباس‌هایی که مستقیم با پوست در تماس نیست، شامل: ژاکت، کت و غیره
کلاس چهار: پارچه مبلمان، شامل: پرده‌ها، پارچه‌های رومیزی، اثاثه یا لوازم داخلی و غیره
همانطور که مشاهده می‌کنید پارچه‌ها و الیاف به کار رفته در سرویس خواب کودکان شامل سختگیرانه‌ترین استاندارد‌ها می‌باشد.
متاسفانه در کشور ما اصلا به این موضوع توجه نمی‌شود.
همین امر باعث مشکلات و بیماری‌های مختلف در فرزندانمان می‌باشد.
مقایسه کالای خواب با گذشته
درسال‌های نه چندان دور،تشک‌ها پنبه‌ای بود،
بالش‌ها از پر مرغ و کمی قبل‌تر رواندازها لحاف‌های پنبه بود!
ولی امروز نه از تشک‌های پنبه‌ای استفاده می‌کنیم و نه از لحاف‌ها. متاسفانه در سال‌های اخیر جنس وسایل خواب تغییر نموده است:
بالش | مواد داخل | خصوصیت | مواد اضافه شده | |||
| پرکننده | قدیم | پر مرغ | کاملا طبیعی | کاملا توسط بدن جذب می‌شود | شوینده‌ها | |
| جدید | الیاف پلی استر بازیافتی | تهیه شده از ظروف آب معدنی و نوشابه | غیر قابل جذب توسط بدن | مواد شیمیایی جهت شفاف نمودن الیاف | ||
| رویه | قدیم | متقال + چلوار | درصد بالای پنبه | جاذب رطوبت | عموما سفید | |
| جدید | تیترون | پلی‌استر ویسکوز | دافع رطوبت | انواع رنگ‌های شیمیایی | ||
تشک
| مواد داخلی | قدیم | پنبه یا پشم | جاذب رطوبت | کاملا طبیعی | بدون مواد شیمیایی |
| جدید | فنر، اسفنج و محصولات نبافت | کاملا دافع رطوبت | سنتتیک | با انتشارات گازهای مضر | |
| رویه | قدیم | متقال + چلوار | درصد بالای پنبه | جاذب رطوبت | |
| جدید | تیترون | پلی‌استر ویسکوز | دافع رطوبت |
روانداز
| روانداز | قدیم: لحاف | پنبه یا پشم | جاذب رطوبت | کاملا طبیعی | بدون مواد شیمیایی |
| جدید: پتو نرم | اکریلیک | سرطان‌زا | مصنوعی |
قدیم‌تر‌ها تشک‌ها پر از پنبه (یا پشم) بود با رویه‌ای متقالی و روانداز هم یک لحاف بود که آن‌هم درونش از پنبه یا پشم پر شده بود و جنس قسمتی که با بدن در تماس بود متقال یا چلوار. بالش‌ها هم پر شده بود از پر با یک رویه‌ی متقال و یک رویه تیترون. پنبه، پشم،پر هر سه کاملا طبیعی بودند و استنشاق ذرات کوچک آن‌ها برای سلامتی خطر نداشت.
امروز معمولا بالش‌ها از الیاف پلی‌استر بازیافت شده پر شده است، رویه‌ی آن هم یا فیلامنتی است یا از پلی‌استر- ویسکوز.
همانطور که می‌دانید الیاف پلی‌استر مصنوعی است و توسط بدن جذب نمی‌شود. پنبه طبیعی است، رطوبت را حفظ می کند و به راحتی پوست راخنک می کند. پلی استر یک فیبر مصنوعی است.، آب را جذب نمی‌کند و باعث می شود رطوبت و گرما باقی بماند و لذا در تابستان موجب تعریق بیشتر ما می‌شود و در زمستان بستر ما را بیشتر خنک می‌نماید.
از طرفی عموم الیاف‌های پلی‌استر به کار رفته در بالش‌ها بازیافتی است: یعنی بطری‌های نوشابه و آب و … مصرفی از زباله‌ها جمع‌آوری می‌شود، بعد از شستشو و جدا کردن ناخالصی‌ها،ذوب می‌شود و سپس به صورت الیاف در می‌آید. این الیاف خیلی کدر و بدرنگ می‌باشد،برای جلا دادن و شفاف کردن الیاف از مواد تکمیلی استفاده می‌کنند، این مواد به شدن برای سلامتی مضر می‌باشد. به مرور زمان این مواد شیمیایی متصاعد شده و مشکلات تنفسی و پوستی ایجاد می‌کنند.
از طرفی الیاف بازیافتی به علت دوباره ریسیده شدن، استحکام پایینی دارد و در اثر فشار، شکننده می‌باشد. با شکستن الیاف ذرات کوچک پلی‌استر به شکل غبار ایجاد می‌شود و از سطح بالش به سیستم تنفسی ما وارد می‌گردد.
در مجموع بهتر است به جای استفاده از بالش‌های پلی‌استری از بالش‌های پر،پنبه یا پشم استفاده نماییم. مخصوصا بالش‌های پر که نیازی به حلاجی سالانه ندارد.
امروز تقریبا برای دیدن لحاف‌های پنبه‌ای باید به موزه‌ها مراجعه نمود،معمولا از پتو به عنوان روانداز در زمستان استفاده می‌کنیم. پتو از الیاف آکریلیک تولید می‌شود. این الیاف از طرف آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده(United States Environmental Protection Agency) به عنوان یکی از عوامل سرطان‌زا معرفی شده است.
گذشته از مسائل مربوط به سلامت جسمی، بستر و جنس و نوع لوازم خواب در تربیت جنسی فرزندانمان نیز موثر است. یکی از نکته‌هایی که در دوره‌های تربیت جنسی به صورت مفصل‌تر بیان می‌شود، عدم استفاده از بستر‌های خیلی نرم و پشمالو برای نوجوانان است. یکی از توصیه‌هایی که برای جلوگیری از انحرافات جنسی (خصوصا خودارضایی) به والدین می‌شود، تهیه روانداز و بستر سفت‌تر و زبرتر است. لذا استفاده از پتوهای خیلی نرم و لطیف برای کودکان و نوجوانان مناسب نیست. بهتر است برای سلامت جنسی فرزندانمان از پارچه‌های پنبه‌ای و زبرتر استفاده کنیم.
جهت درمان دیر خوابیدن کودکان مطالعه این مقاله توصیه می‌شود.
در مجموع برای داشتن خواب خوب، لازم است محل استراحت و لوازم خواب ما از استاندارد خوبی برخوردار باشد. پیشنهاد ما در درجه اول استفاده از تشک‌های پنبه‌ای است یا اگر نمی‌خواهیم تشک فنری تخت را تغییر دهیم،یک تشکچه پنبه‌ای روی آن بیاندازیم، و یا لااقل از ملافه‌های صددرصد پنبه‌ای استفاده کنیم. همچنین با هزینه‌ای اندک می‌توانیم بالش‌های فرزندانمان را با پر مرغ پر نماییم.